Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód powoduje, że wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami ustaje. Jeżeli więc małżonkowie, pomiędzy którymi istniał ustrój wspólności majątkowej, pomimo zbliżającego się rozwodu, chcą zmienić obowiązujący w stosunkach między nimi ustrój majątkowy, muszą się spieszyć. Dotyczy to zarówno zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej (po rozwodzie zawarcie takiej umowy będzie bezprzedmiotowe – może ona zostać zawarta jedynie pomiędzy małżonkami, ewentualnie pomiędzy przyszłymi małżonkami), jak i orzeczenia rozdzielności majątkowej przez sąd. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, orzekanie o zniesieniu małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną jest dopuszczalne także po prawomocnym rozwiązaniu związku małżeńskiego przez rozwód, jeżeli powództwo zostało wytoczone przed tą datą. Co więcej, niedopuszczalne jest żądanie orzeczenia rozwodu wraz ze zniesieniem wspólności ustawowej z datą wsteczną, ani też połączenie obu tych postępowań. Tzw. postępowanie rozwodowe, jak i postępowanie dot. ustanowienia rozdzielności majątkowej muszą toczyć się osobno, a także muszą zostać zainicjowane odrębnymi pozwami.
Rozdzielność majątkowa a kredyt
Rozdzielność majątkowa nie wpływa na możliwość zaciągania zobowiązań przez małżonków. Przeciwnie, daje wręcz większą swobodę. Po ustanowieni rozdzielności majątkowej, małżonkowie nie posiadają majątku wspólnego, a jedynie majątki osobiste. Sami też odpowiadają za wykonywanie swoich zobowiązań. Każdy z małżonków może więc zaciągnąć sam kredyt, ale mogą to też zrobić wspólnie. Wówczas każdy z nich odpowiadać będzie za zobowiązanie w wysokości określonej w umowie, a także w tej samej wysokości stanie się współwłaścicielem rzeczy, na której zakup został zaciągnięty kredyt. Jeżeli natomiast kredyt zaciągnie wyłącznie jeden z małżonków, rzecz którą zakupił będzie jedynie jego własnością i będzie wchodzić w skład jego majątku osobistego.
Rozdzielność majątkowa a długi
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, jeżeli pomiędzy małżonkami obowiązuje ustawowy ustrój majątkowy, a małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Sytuacja wygląda trochę inaczej, jeżeli pomiędzy małżonkami istnieje ustrój majątkowy w postaci rozdzielności majątkowej. W ustroju tym istnieją tylko majątki osobiste i co do zasady, każdy z małżonków odpowiadać będzie za swoje zobowiązania. Istotne jest, aby przy zaciąganiu zobowiązań, informować drugą stronę o istnieniu rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami – zgodnie z art. 47 (1) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom znane. Zwrócić również uwagę należy na art. 822 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym komornik, który wszczął postępowanie egzekucyjne, wstrzyma się z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem dłużnik lub jego małżonek, podniesie zarzut wynikający z umowy małżeńskiej przeciwko dokonaniu czynności i okaże umowę majątkową małżeńską oraz przedłoży niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, że zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej oraz jej rodzaj były wierzycielowi znane. W wykonywaniu zobowiązań istotny jest również moment ich zaciągnięcia – jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie po ślubie, ale przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej, w czasie trwania wspólności ustawowej, wierzyciel będzie mógł zaspokoić się również z majątku osobistego drugiego małżonka.